Zmiany we wdrażaniu programu rozwoju bazy sportowej w województwach, bariery w aktywizacji inwestycyjnej terenów Skarbu Państwa pozostających w zasobie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, ale przede wszystkim współpraca z samorządami województw w kontekście środków europejskich – m.in. takimi tematami w trakcie paneli dyskusyjnych zajmował się Konwent Marszałków Województw RP podczas pierwszego dnia obrad, w czwartek, 5 września 2024 roku. Wydarzenie odbywa się w Ogrodach Przelewice – Zachodniopomorskim Centrum Kultury Obszarów Wiejskich i Edukacji Ekologicznej. Biorą w nim udział marszałkowie województw, ministrowie, parlamentarzyści, przedstawiciele instytucji administracji rządowej i samorządowej oraz eksperci finansowi.
Pierwszego dnia Konwentu ważne dla polskich regionów dyskusje toczyły się w czterech tematycznych panelach. Uczestnikami rozmów byli m.in. minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, szef resortu sportu i turystyki Sławomir Nitras, senatorowie: Magdalena Kochan i Janusz Gromek, posłanka Elżbieta Anna Polak, wojewoda zachodniopomorski Adam Rudawski i prezes Banku Gospodarstwa Krajowego Mirosław Czekaj.
Fundusze europejskie a współpraca z samorządami województw
To był najistotniejszy panel dyskusyjny z punktu widzenia samorządów województw. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zajmuje się obecnie trzema kluczowymi tematami mającymi realny wpływ na rozwój polskich regionów. Są to – po pierwsze – prace strategiczne do 2035 roku połączone z funduszami europejskimi, gdyż prowadzone są rozmowy o dalszych losach środków unijnych.
– Niestety zawiał wiatr antyregionalny Zależy nam na utrzymaniu zdecentralizowanego systemu dystrybucji funduszy, bo to dotyczy urzędów marszałkowskich – podkreśliła minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
Druga istotną kwestią, na którą wskazała szefowa MFiPR jest odblokowywanie środków z KPO i ich wydatkowanie. Minister poinformowała, że prowadzone są negocjacje o terminie przedłużenia rozliczenia wydatków. Termin ten przypada na koniec 2026 roku.
– Są na to szanse, ale będzie to maksymalnie o 6 miesięcy – przyznała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
W KPO nie ma puli przeznaczonej do dystrybucji przez samorządy województw, ale samorządy mogą być ich beneficjentami. To może być nawet 55 mld zł. Minister Pełczyńska-Nałęcz przekazała, że obecnie w ramach KPO trwa 7 naborów, a 5 kolejnych zostanie niebawem ogłoszonych, m.in. dla szpitali powiatowych.
Trzecim obszarem działań ministerialnych jest nowy instrument – Społeczny Fundusz Klimatyczny.
– Jesteśmy na etapie tworzenia tego planu, by móc zacząć wykorzystywać środki. Mówimy tu o kwocie 50 mld zł. Być może będzie ok. 7,5 mld zł, o której zdecydują samorządy – powiedziała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
Z kolei marszałkowie województw dopytywali różne kwestie. Marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz pytał o przegląd śródokresowy. O większe niż półroczne przedłużenie wydatkowania środków z KPO wnioskował zaś wicemarszałek wielkopolski Wojciech Jankowiak składając postulat w kontekście zakupu taboru kolejowego. Na wprowadzenie większej elastyczności w wachlarzu doboru beneficjentów zwracał uwagę marszałek pomorski Mieczysław Struk.
Wdrażanie wojewódzkich programów rozwoju bazy sportowej
Rozporządzenie ministerialne zmieniające zapisy dotyczących wojewódzkich programów rozwoju bazy sportowej zostało podpisane 3 września br. To powrót do dobrze sprawdzonej i funkcjonującej wcześniej współpracy na linii rząd-samorząd. Zmiany w wojewódzkich programach rozwoju bazy sportowej były jednym z priorytetowych działań resortu sportu nowego rządu. Procedura nowelizacji prawa trwała około 5 miesięcy.
– Nie ma najmniejszego sensu, aby o boisku w Pyrzycach czy Barlinku decydowano w Warszawie – uzasadnił potrzebę zmian w zapisach prawa minister sportu i turystyki Sławomir Nitras. – Teraz mamy nowy program. Ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 roku. Pierwszy rok będzie pilotażowy i pewnie trudny. Przed nami ustalenie kwestii techniczno-organizacyjnych, czyli np. maksymalnej kwoty wsparcia i jakiego typu obiekty miałby być nim objęte – dodał minister.
Minister Nitras zwrócił także uwagę, że polski sport wymaga dalszych zmian, m.in. w zakresie bazy, bo często ona nie współpracuje z baza akademicką.
Z kolei marszałek zachodniopomorski Olgierd Geblewicz i marszałek mazowiecki Adam Struzik zauważyli, że w temacie bazy sportowej najpilniejszymi kwestiami do ustalenia są obecnie ostateczne limity dofinansowań dla województw oraz górne granice wsparcia dla inwestycji.
Oferta BGK dla samorządów województw
Obrady Konwentu Marszałków Województw RP po przestawienia swojej oferty wykorzystał Bank Gospodarstwa Krajowego. Przedstawiciele BGK zaprezentowali możliwości i instrumenty wsparcia, sposoby udzielania pożyczek, zakres i wymogi kredytowania przedsięwzięć czy raportowanie. Mówili m.in. o finansowaniu projektów termomodernizacji czy rozwoju dróg, w tym tych wojewódzkich.
– BGK obchodzi 100-lecie działalności. Jesteśmy jedynym bankiem o statusie państwowym. Zarządzamy 20 funduszami przepływowymi, np. Funduszem Finansowania Sił Zbrojnych. Jesteśmy także operatorem funduszy strukturalnych m.in. KPO. Samorządy są dla nas niezwykle istotne, mamy w stosunku do nich misję. Do tej pory sfinansowaliśmy przedsięwzięcia warte ponad 30 mld zł – powiedział prezes Banku Gospodarstwa Krajowego Mirosław Czekaj.
Bariery w aktywizacji terenów inwestycyjnych Skarbu Państwa będących w zasobie KOWR
Zintensyfikowanie obszarów inwestycyjnych w Polsce, szczególnie w zasobach Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa były przedmiotem dyskusji ostatniego panelu pierwszego dnia obrad Konwentu Marszałków Województw RP w Przelewicach. Polska jest atrakcyjnym krajem dla inwestorów. To m.in. zasługa Specjalnych Stref Ekonomicznych funkcjonujących od 1994 roku. Obecnie mamy 14 takich stref.
– Część z tych terenów jest w gestii KOWR, choć zarządzają nimi spółki SSE. Bycie właścicielem takiego gruntu przyspiesza proces decyzyjny i inwestycyjny. W obecnej sytuacji przeciągające się negocjacje nie pozwalają na skuteczne przyciągnięcie inwestorów. Nie każda spółka może tez nabyć tereny, bo są to spore koszty, szczególnie kiedy chodzi zbudowanie infrastruktury – podkreślił prezes Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Mirosław Kamiński.
Przykładem takie dobrego rozwiązania jest Karlino ze 180 hektarami inwestycyjnymi w kompleksie Karlinko. To pozwoliło gminie na rozwój edukacyjny, zawodowy, społeczny i gospodarczy.
– To jest sposób na zatrzymanie odpływu mieszkańców z gminy – przekonywał wieloletni burmistrz Karlina, obecnie prezes WFOŚiGW w Szczecinie Waldemar Miśko.
W ocenie KOWR – jego głównym zadaniem jest zapewnienie gruntów dla polskich rolników, do czego zobowiązują instytucję zapisy z 2016 roku. W pierwszej połowie 2024 roku, Ośrodek przekazał samorządom nieodpłatnie 309 ha gruntów.
– Chcemy współpracować z samorządami, ale tam gdzie pozwala na to ustawa, gdzie są plany zagospodarowania przestrzennego i gdzie są to zadania samorządu terytorialnego. Jesteśmy otwarci na ekonomiczny udział KOWR-u w zmianach takich planów – przyznał zastępca dyrektora Generalnego Ośrodka Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Jan Szopiński.
Z kolei Michał Woźniak – przedstawiciel Ministra Cyfryzacji i Technologii – zwrócił uwagę, że mamy pogląd na sprawę z dwóch perspektyw. Z jednej to chęci inwestycyjne, z drugiej dbałość o rolnictwo w oparciu o zapisy prawa.
– Największe zapotrzebowanie jest dziś na grunty powyżej 100 hektarów. Jeżeli inwestor nie otrzyma wsparcia i zapewnienia inwestycyjnego, to znajdzie lokalizację w innym kraju. Musimy utrzymać atrakcyjność inwestycyjną w Polsce, choć trzeba podejść ze zrozumieniem do argumentów KOWR. Trzeba postarać się o stworzenie podstaw zabezpieczających wszystkie strony tego procesu – mówił Michał Woźniak.