Podpisanie porozumień dotyczących rozwoju bazy sportowej oraz współorganizowana przez dziennik Rzeczpospolita debata „Przyspieszenie rowerowe. Jak stworzyć  Polsce klimat do budowy dobrej infrastruktury rowerowej”, poprzedziły obrady w II dniu Konwentu Marszałków Województw RP. Piątkowy panel w ramach zaplanowanych obrad dotyczył promocji województw podczas Wystawy Światowej EXPO 2025, która w kwietniu przyszłego roku odbędzie się w Osace.

W trakcie drugiego dnia obrad Konwentu Marszałków Województw RP doszło do podpisania pierwszych porozumień dotyczących rozwoju bazy sportowej na nowych zasadach. Podpisy na dokumentach złożył minister sportu i turystyki Sławomir Nitras oraz siedem samorządów województw. To województwo zachodniopomorskie (marszałek Olgierd Geblewicz), mazowieckie (marszałek Adam Struzik), wielkopolskie (marszałek Marek Woźniak), warmińsko-mazurskie (marszałek Marcin Kuchciński), lubuskie (wicemarszałek Sebastian Ciemnoczołowski), pomorskie (marszałek Mieczysław Struk) oraz podlaskie (marszałek Łukasz Prokorym). Podpisanie porozumień to powrót do dobrze sprawdzonej i funkcjonującej wcześniej współpracy na linii rząd-samorząd. Zmiany w wojewódzkich programach rozwoju bazy sportowej były jednym z priorytetowych działań nowego rządu. Ministerstwo Sportu i Turystyki przeznaczy na ten cel w 2025 roku 200 mln zł. Rozporządzenie ministerialne zmieniające zapisy w sprawie programów rozwoju bazy sportowej zostało podpisane 3 września br. Zawarte porozumienia określają zaś szczegółowo zasady współpracy pomiędzy polskim rządem, a samorządami województw w tym zakresie. Za główny cel uznano nie tylko poprawę stanu infrastruktury, ale także zwiększenie dostępności do nowoczesnych obiektów. Wspólne finansowanie inwestycji sportowych przez resort sportu i turystyki oraz samorządy województw odbywać się będzie według algorytmu: po 30 proc.  samorządy i ministerstwo, a 40 proc. beneficjent.

Ważną częścią dwudniowego spotkania marszałków była również współorganizowana przez dziennik Rzeczpospolita debata „Przyspieszenie rowerowe. Jak stworzyć  Polsce klimat do budowy dobrej infrastruktury rowerowej”. Jako przykład stawiano Pomorze Zachodnie i Małopolskę.

- W Polsce nie ma ani strategii sportowej, ani strategii turystycznej. Mamy natomiast niepokojące, czy wręcz dramatyczne parametry: 30 proc. dzieci w bezruchu, 23 proc. dorosłych Polaków w aktywności fizycznej. Nasza strategia ma włączyć samorządy do tego, by tworzyć warunki do aktywności fizycznej. W to trzeba włączyć również element rowerowy - powiedział Piotr Borys, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki.

Jako przykład pozytywnego wpływu aktywności rowerowej na zdrowie społeczeństwa i zmniejszenie ruchu na ulicach podał przykłady Paryża i Walencji – miast, w których budowa sieci spójnych i gęstych tras rowerowych szybko przyniosła korzyści. W  Kopenhadze 30 tys. ludzi dojeżdża do szkół czy pracy bez względu na wiek i pogodę. Z kolei w Finlandii, w miejscowościach na terenie Laponii, gdzie śnieg leży przez 6 miesięcy w roku, na rowerach dojeżdża 80 proc. mieszkańców.

- Problemy mentalnościowe są w nas,  po drugie nie mamy wypracowanej strategii, po trzecie bardzo wiele dzieje się na Pomorzu Zachodnim czy w Małopolsce, ale jeśli nie zbudujemy z tego systemu, nie zapewnimy bezpieczeństwa dojazdu czy kwestii takich jak na przykład francuskie dopłaty do rowerów lub przykład Belgii, gdzie pracodawcy dopłacają osobom dojeżdżającym na rowerach, niewiele osiągniemy – dodał Piotr Borys.

Uczestnicy debaty zgodnie przyznają, że Polska jest pięknym krajem i ma wiele do zaoferowania. Tworzone przez poszczególne regiony sieci tras rowerowych to tylko szkielet, który powinien być uzupełniany przez powiaty i gminy. Pomorze Zachodnie ma Bałtyk, Małopolska góry. Ale w Polsce przybywa entuzjastów turystyki rowerowej i dla pozostałych województw powinien być to bodziec który sprawi, że turyści zamiast spędzać wolny czas w jednej miejscowości, będą na rowerach zwiedzać cały region.

- Ścieżki rowerowe stają się wyzwaniem cywilizacyjnym. Chcemy, żeby społeczeństwo było coraz bardziej aktywne. Jaki jedni z pierwszych podjęliśmy się 10 lat temu wyzwania, którym było wyznaczenie sobie strategii rowerowej. Turystyka jako taka jest jednym z głównych  elementów naszej regionalnej ekonomii i gospodarki. Zastanawialiśmy się, co możemy zrobić, by wydłużyć sezon turystyczny, który trwał 2 miesiące - tłumaczył podjęte działania Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

To się udało, obecnie turyści z całej Polski (ale nie tylko) odwiedzają Pomorze Zachodnie przyjeżdżając z rowerami na bagażniku czy dachu. Dla władz regionu sporym, pozytywnym zaskoczeniem było też to, z jaką otwartością regionalna społeczność „kupiła” ścieżki. Mieszkańcy Pomorza Zachodniego zakochali się w rowerowych trasach i też aktywnie odkrywają cały region.

- Problemem jest mnogość właścicieli terenów, przez które trzeba te ścieżki przeprowadzić. To tereny leśne, wały przeciwpowodziowe, dawne nasypy kolejowe czy teren należące do gmin. Wiedzieliśmy, że stosunkowo łatwo będzie budować po dawnych nasypach kolejowych i wzorem Niemców po wałach powodziowych. Do tego dukty leśne, gdzie często wystarczy oznakować i wyznaczyć miejsca przystankowe. Zastanawialiśmy się też, czy udostępniać finanse gminom. Doszliśmy jednak do wniosku, że nie będziemy w stanie utrzymać jednolitego standardu, zwłaszcza na granicach gmin. Zdecydowaliśmy się to robić przez Urząd Marszałkowski. Gminy wnoszą prawo do terenu, my zapewniamy dofinansowanie unijne i połowę wkładu własnego. Wkład gminy wynosi ostatecznie 7,5 proc., co sprawiło, że także te mniej bogate przystąpiły do realizacji - wspomniał marszałek Olgierd Geblewicz.

Łukasz Smółka, marszałek Województwa Małopolskiego dodał, że Małopolska ma być kręgosłupem, a gminy mają się w niego wpinać.

-  Tak, aby nasze ścieżki łączyły się z województwem Mazowieckim, Podkarpackim czy Śląskim i tworzyły ogólnopolską, ale i europejską sieć dróg rowerowych. Rowerzyści muszą mieć też przyjazny klimat w pociągach czy autobusach, by móc przewozić rowery, ale także pracodawcy muszą tworzyć miejsca, w których pracownik może ten rower przechować . Ścieżki rowerowe dedykujemy „od maluszka do staruszka”. Chcemy, by się pojawiały na nich całe rodziny - zapewnił.

Uczestnicy debaty są zgodni, że środki finansowe można znaleźć, koncepcję stworzyć. Przedstawiciele samorządów przyznali jednak, że barierą są przepisy, a właściwie brak specustawy, która pozwoliłaby na budowę tras rowerowych w uproszczony sposób, jak to ma miejsce z drogami.

Konwentowe obrady w piątek zdominowała Światowa Wystawa EXPO 2025, która rozpoczyna się 13 kwietnia 2025 r. Po raz 3. odbędzie się w Japonii, po raz 2. w Osace. Weźmie w niej udział 161 państw, a organizatorzy spodziewają się 28 mln odwiedzających. To wielka szansa na promocję regionów. Chęć udziału w wystawie zgłosiło jak dotąd 12 województw, być może 2 kolejne podejmą jeszcze taką decyzję.

- Osaka to trudny i wymagający teren, to sztuczna wyspa, na której obowiązują duże obostrzenia w zakresie budowy. Polska zalazła się w wąskim gronie państw, które zyskały prawo postawienia samodzielnego pawilonu – informuje Magdalena Skarżyńska, wiceprezes Zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu. - Jesteśmy na bardzo dobrej drodze, mamy przygotowany cały program gospodarczy i promocyjny. Przygotowaliśmy 6 misji przyjazdowych z Japonii, 3 już zrealizowano. W programie gospodarczym odbędą się dwa duże wydarzenia: Forum Eksportowe i Forum Inwestycyjne.

Podczas promocji Pomorza Zachodniego prezentować się będzie m.in. szczecińska Politechnika Morska, a część kulturalną zapewni Chór Politechniki Morskiej. O Pomorzu Zachodnim, jako gospodarzu kolejne edycji Pol’and’Rock Festival, będzie mowa także podczas prezentacji działań Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Istotnym punktem Konwentu Marszałków Województw RP obradującego w Szczecinie było przyjęcie następujących stanowisk:

  1. w sprawie nowego brzmienia załącznika nr 32 do Kontraktu Programowego – Algorytm przeliczania środków EFRR, EFS+ oraz FST dla programów regionalnych wdrażanych w ramach Funduszy Europejskich na lata 2021-2027,
  2. w sprawie zmiany ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie zapewnienia możliwości odwołania od ustaleń Instytucji Audytowej do sądu lub innej niezależnej instytucji,
  3. w sprawie włączenia samorządów województw do prac nad wdrożeniem standardu NeTEx,
  4. w sprawie konieczności zmiany ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych,
  5. w sprawie poszerzenia katalogu zadań samorządu województwa o zadanie polegające na podejmowaniu i wspieraniu działań na rzecz edukacji o integracji europejskiej oraz o Unii Europejskiej.

Konwent Marszałków Województw RP w Szczecinie był drugim i ostatnim podczas zachodniopomorskiej prezydencji. Od stycznia 2025 roku gospodarzem spotkań będzie Województwo Małopolskie. Symboliczną laskę marszałek Pomorza Zachodniego Olgierd Geblewicz przekazał marszałkowi małopolskiemu Łukaszowi Smółce.

- Ze smutkiem przekażę laskę marszałkowską świadczącą o przewodnictwie życząc powodzenia zamykam obrady – powiedział Olgierd Geblewicz.

- Pan marszałek się smuci, ja się bardzo cieszę, zapraszam wszystkich do Małopolski, jesteśmy zawsze dla wszystkich otwarci – zapewnił Łukasz Smółka.